Saturday, April 2, 2011

Κυπριακή Παραδοσιακή Μουσική και Κυπριακοί Χοροί

Η παραδοσιακη μας μουσικη εχει κοινα γνωρισματα με ολον τον ελληνικο ιστορικο χωρο και αυτη η μουσικη
θεωρείται ενιαία.Σταυροδρόμι τριών Ηπείρων, η Κύπρος,εζησε σημαντικά ιστορικά γεγονότα, που  είχαν την
επίδραση τους στη διαμόρφωση της παραδοσιακής μας μουσικής η οποια εχει τη ζωντάνια και τα ιδιαίτερα
χαρακτηριστικά γνωρίσματα του νησιώτικου τραγουδιού. Πιο πολύ μοιάζει με τη μουσική των Δωδεκανήσων,
των Κυκλάδων και ακόμα της Κρήτης (κυρίως όσον αφορά στις « φωνές»). Ομοιότητες παρατηρούνται και με

τη μουσική της Μικράς Ασίας. Ιδιαίτερα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, πολλοί πρόσφυγες ηρθαν στη φιλόξενη γη
μας, φέρνοντας μαζί τους   τη μοναδική τους μουσικη από τη χαμένη τους πατρίδα...
Οι κυπριακοί χοροί είναι  ανάλαφροι,δροσεροί,σεμνοι κι επιβλητικοί. Ειναι λεβεντικοι και χαρακτηρίζονται για
τη χάρη και το κέφι τους.  Οι χοροί και τα  τραγούδια μας είναι κυρίως αισθηματικού περιεχομένου και συνδεονται με τις διάφορες
 φάσεις του κυπριώτικου γάμου, που τα παλιά χρόνια κρατούσε μέρες ολόκληρες (μέχρι μία βδομάδα),ως του κυριότερου και του πιο
ευχάριστου κοινωνικού γεγονότος της ζωής των ανθρώπων.  Ο τρόπος με τον οποίο εκτελούνται οι πιο πολλοί χοροί μας, κατά ζεύγη,
 αντικριστά ή σόλο (δηλαδή από ένα χορευτή) και όχι κυκλικά από ομάδα χορευτών, όπως οι καλαματιανοί, οι συρτοί, οι τσάμικοι
και άλλοι χοροί του ελληνικού χώρου, είναι στοιχείο κυρίως της δικής μας παράδοσης..Εκτός από τους χορευτικούς σκοπούς,
η κυπριακή παραδοσιακή μουσική έχει να παρουσιάσει τις περίφημες «φωνές» της, τα υπέροχα οργανικά ποιμενικά κομμάτια,
που εκτελούνται από το «πιθκιάβλιν», καθως και θρησκευτικά, μοιρολόγια, ιστορικά, τσιαττιστά, δίστιχα, κάλαντα και νανουρίσματα.
Η Κύπρος που βρισκόταν στις άκρες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, ήταν φυσικό να δημιουργήσει και πολύ ωραία τραγούδιατου
 ακριτικού κύκλου καθώς και παραλοές, (παρακαταλογές), που είναι και τα πιο παλαιά είδη.Τον 18ον αιώνα εμφανίστηκαν οι πρώτοι
 «βιολάρηδες», που εκτελούσαν τους κυπριακούς χορούς μαζί με το λαούτο και την ταμπουτσιά,
τα οποία θεωρούνται τα κατ' εξοχήν παραδοσιακά όργανα του τόπου μας.  Στην Ελλάδα το βιολι θεωρείται ως νεότερο μουσικό όργανο
και εχει αντικαταστήσει τη λύρα, που δεν παίζεται τωρα παρά μόνο στην Κρήτη, στη Θράκη και σε ορισμένα νησιά των Δωδεκανήσων
καθως και στη ΜακεδονίαΟι ανδρικοι και γυναινειοι αντικριστοι χοροι ειναι απο τους πιο παλιους καιεναι σαν χοροδραμα που προερχονται
απο τον εξης μυθο-παραμυθι.Κάποτε, στα παλιά χρόνια, ζούσε μια όμορφη βασιλοπούλα της Κύπρου, η οποία μόλις έφθασε σε ηλικία
 γάμου, προκειμένου να διαλέξει τον καλύτερο νέο για σύζυγο της, έβαλε ντελάληλες να διαλαλήσουν ότι προκηρύσσει διαγωνισμό χορού.
Την ορισμένη μέρα έγινε η συγκέντρωση μπροστά στη βασιλοπούλα, αλλά και σε πολλούς θεατές. Οι νέοι που μαζεύτηκαν άρχισαν να
χορεύουν ανά δύο, ο ένας απέναντι στον άλλον (καρτζίν= αντικριστά), απ' όπου προήλθε και η λέξη αντικριστοί χοροί ή καρσιλαμάδες.
Μ αυτον τον τροπον εδειχναν τθν παλληκαρια τους.Στη συνέχεια, οι μνηστήρες  τραγουδούν υπό τύπο στιχομυθίας δίστιχα τραγούδια,
τα γνωστά μας τσιαττίσματα καθως και τους γνωστους μας αμανεδες.Μ' αυτά εξυμνούν τον έρωτα, την παλικαριά, την ομορφιά αλλά
και τα βάσανα, που φέρνει η αγάπη.Μ αυτον τον τροπονεδειχναν το πνευμα τους.Ενα χαρακτηριστικο μελαγχολικο διστιχο ειναι και το
 παρα κατω.
Τι να την κάνω τη ζωή, αν είναι κι άλλη τόση
        αφού υπάρχει θάνατος και το κορμίν θα λειώσει
Για να επανέλθουμε όμως στο ωραίο παραμύθι μας, η βασιλοπούλα, αφού είδε κι άκουσε όλα τα παλικάρια και τους υποψήφιους συζύγους,
 διάλεξε εκείνον που, κατά τη γνώμη της, είχε τα περισσότερα χαρίσματα.Στη συνέχεια
 κάλεσε τις νεράιδες και τους είπε να της ετοιμάσουν τα προικιά της. Κι έτσι εξηγείται η προέλευση των γυναικειων  αντικριστών χορών
(οι οποιοι αναπαραστουντην πιο πανω εργασιαν).
Αποσπασματα απο μελετη της Λυγίας Κωνσταντινίδου

2 comments:

  1. Ακούστε τον Κύπριο βιολιστή Μιχάλη Κουλουμή, σε εκτέλεση του κυπριακού χορού "Κοφτόν Ζεϊμπέκικο", από το δίσκο του "SOIL-Πρώτες Ύλες".

    https://www.youtube.com/watch?v=r66KcAU1jDg

    www.michaliskouloumis.com

    ReplyDelete
  2. Που μπορω να αγορασω πιθκιαυλι(cyprus flute)??

    ReplyDelete